Sınav Kaygısı
"Ya bu sınavda başarısız olursam? Ailem benden ne bekliyor, onlara bunu nasıl açıklarım? Geleceğimi belirleyen bir sınav bu ve kaybetme şansım olmamalı... Son zamanlarda deneme sınavlarım da iyi gitmiyor. Ailem sürekli benimle bu konuyu konuşmak istiyor ama ben kaçmak istiyorum. Oysa dikkatimi toparlayabilsem başarabilirim, ama olmuyor. Zihnim karmakarışık, sınav anında bildiklerimi unutuyorum. Uykusuzum, günlerdir düzgün dinlenemedim. Kalbim hızlı atıyor, başarısız olmaktan korkuyorum. Ne kadar çalışsam da sınav sonuçlarım iyi olmuyor. Arkadaşım Ayşe günde beş saat çalışıyor ama benden daha iyi sonuçlar alıyor. Belki de ben yetersizim... Daha fazla çalışmalıyım ama tükendim. Düşüncelerim bile birbirine giriyor. Artık bu durumdan kurtulmalıyım."
Eğer siz de bu tür düşünceler, fiziksel belirtiler ve duygular yaşıyorsanız, bu yazının devamı sizin için faydalı olabilir.
Bu yazıda neler bulacaksınız?
- Kaygı nedir?
- Sınav kaygısı nedir?
- Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
- Sınav kaygısının nedenleri nelerdir?
- Sınav kaygısıyla başa çıkma yolları nelerdir?
Kaygı Nedir?
Kaygı, bizi tehlikelere karşı hazır hale getiren doğal bir tepkidir. Ancak aşırı derecede yaşandığında, günlük yaşamımızı olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir sunum yapacaksınız ve zamanında yetişmek zorundasınız. Kaygınız sizi harekete geçirerek sunum için gereken belgeleri toparlamanızı ve acele etmenizi sağlar. Ancak eğer kaygınız hiç yoksa, gevşek davranabilir ve sunumu gerçekleştirmenizi engelleyecek hatalar yapabilirsiniz. Aşırı kaygı ise dikkat dağınıklığına ve hata yapmaya neden olabilir.
Kaygının performans üzerindeki etkisini gösteren grafiklere baktığımızda, belirli bir düzeye kadar kaygının performansı artırdığını ancak fazla olduğunda düşüşe neden olduğunu görebiliriz.
Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı, bireyin sınav sonucuna yönelik yoğun endişeleri nedeniyle performansının düşmesine neden olan bir durumdur.
Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir?
Sınav kaygısı herkes için farklı belirtiler gösterebilir. Kimi bireyler bunu dışa vurmazken, kimilerinde yoğun huzursuzluk ve öfke hali gözlemlenebilir. Aşağıdaki belirtiler sınav kaygısı yaşayan kişilerde sık görülmektedir:
- Ders çalışma isteksizliği
- Sınava girme konusunda kaçınma
- Okuduğunu anlamakta güçlük çekme
- Düşünceleri organize etmekte zorlanma
- Konsantrasyon eksikliği
- Unutkanlık
- Başarısızlık korkusu
- Yetersizlik hissi
- Kontrol kaybı hissi
- İştah kaybı veya aşırı yeme
- Uykusuzluk veya aşırı uyuma
- Mide bulantısı, kusma
- Kalp çarpıntısı ve terleme
- Sinirlilik, huzursuzluk ve mutsuzluk
Bu belirtiler tanı koymak için değil, farkındalık oluşturmak amacıyla listelenmiştir. Kendinizde ya da yakınlarınızda bu belirtileri gözlemliyorsanız bir uzmana danışabilirsiniz.
Sınav Kaygısının Nedenleri Nelerdir?
Sınav kaygısının başlıca nedenleri şunlardır:
- Geçmişte yaşanmış olumsuz sınav deneyimleri
- Yetersiz sınav hazırlığı
- Sınav teknikleri ve etkili çalışma yöntemleri hakkında bilgi eksikliği
- Aşırı baskı ve beklenti
- Yoğun başarısızlık korkusu
- Mükemmeliyetçi düşünce yapısı
- Uyku, beslenme ve dinlenme eksikliği
Sınav Kaygısıyla Nasıl Başa Çıkılır?
Araştırmalar, geçmişte yaşanan olumsuz deneyimlerin sınav kaygısının kaynağı olabileceğini göstermektedir. EMDR gibi terapiler bu deneyimlerin etkisini azaltmada yardımcı olabilir. Eğer sınav kaygısı ile başa çıkmakta zorlanıyorsanız, bir uzmandan destek almak faydalı olabilir.
